Öğrencilerin disiplin işleri:
Madde 54 – (Değişik:2/2/2023-7437/2 md.)
(1) Disiplin cezaları ve disiplin cezalarını gerektiren disiplin suçları:
a) Kınama: Öğrenciye öğrencilikle ilgili kusurlu davranışlarından dolayı kınandığının
yazılı olarak bildirilmesidir. Kınama cezasını gerektiren eylemler şunlardır:
1) Yükseköğretim kurumu yetkililerince istenilen bilgileri yanıltmak amacıyla eksik veya
yanlış bildirmek,
2) Ders, seminer, sınav, uygulama, laboratuvar, atölye çalışması, bilimsel toplantı ve
konferans gibi çalışmaların düzenini bozmak,
3) Yükseköğretim kurumu içinde izinsiz olarak bildiri dağıtmak, afiş veya pankart asmak,
4) Yükseköğretim kurumunca veya yükseköğretim kurumunun izniyle asılmış güncel
duyuruları, program ve benzerlerini koparmak, yırtmak, değiştirmek, karalamak veya kirletmek,
5) Sınavlarda kopyaya teşebbüs etmek,
6) Üniversite kampüsünde üniversite senatosu tarafından belirlenen alanlar dışında, sigara
ve diğer tütün ürünleri ile elektronik sigara kullanmak.
b) Yükseköğretim kurumundan bir haftadan bir aya kadar uzaklaştırma: Öğrenciye,
yükseköğretim kurumundan bir haftadan bir aya kadar uzaklaştırıldığının ve bu süre içerisinde
derslere ve sınavlara katılamayacağının yazı ile bildirilmesidir. Yükseköğretim kurumundan bir
haftadan bir aya kadar uzaklaştırma cezasını gerektiren eylemler şunlardır:
1) Öğrenme ve öğretme hürriyetini engelleyici veya yükseköğretim kurumlarının işleyiş
ve huzurunu bozucu eylemlerde bulunmak,
2) Disiplin soruşturmalarının usulüne uygun bir şekilde yürütülmesini engellemek,
3) Yükseköğretim kurumundan aldığı kendine hak sağlayan bir belgeyi başkasına vererek
kullandırmak veya başkasına ait bir belgeyi kullanmak,
4) Yükseköğretim kurumunda kişilerin şeref ve haysiyetini zedeleyen sözlü veya yazılı
eylemlerde bulunmak,
5) Yükseköğretim kurumu personelinin, kurum içinde ya da dışında, şeref ve haysiyetini
zedeleyen sözlü veya yazılı eylemlerde bulunmak,
6) Yükseköğretim kurumunda alkollü içki içmek,
7) Yükseköğretim kurumuna ait kapalı veya açık mahallerde yetkililerden izin almadan
toplantılar düzenlemek,
8) Yükseköğretim kurumu personeli veya öğrencilerini tehdit etmek.
c) Yükseköğretim kurumundan bir yarıyıl için uzaklaştırma: Öğrenciye, yükseköğretim
kurumundan bir yarıyıl uzaklaştırıldığının ve bu sürede öğrencilik haklarından
yararlanamayacağının yazı ile bildirilmesidir. Yükseköğretim kurumundan bir yarıyıl için
uzaklaştırma cezasını gerektiren eylemler şunlardır:
1) Yükseköğretim kurumlarında işgal ve benzeri fiillerle yükseköğretim kurumunun
hizmetlerini engelleyici eylemlerde bulunmak,
2) Kurum personeli veya öğrencilerine fiili saldırıda bulunmak,
3) Yükseköğretim kurumlarında hırsızlık yapmak,
4) Yükseköğretim kurumu bünyesinde mevcut bina, demirbaş eşya ve benzeri malzemeyi
tahrip etmek veya bilişim sistemine zarar vermek,
5) Sınavlarda kopya çekmek veya çektirmek,
6) Seminer, tez ve yayınlarında intihal yapmak veya bunları anket uygulaması, veri
toplama gibi akademik değerlendirme içermeyen katkılar hariç olmak üzere, kişisel emeği ve
akademik birikimi dışında kısmen ya da tamamen başkalarına yazdırmak,
7) Yükseköğretim kurumundan uzaklaştırma cezası almış olmasına rağmen bu karara
uymamak,
8) 24/6/2004 tarihli ve 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanununun 28/A maddesinin
üçüncü ve dördüncü fıkralarında sayılan fiillerden birini yükseköğretim kurumlarında işlemek.
ç) Yükseköğretim kurumundan iki yarıyıl için uzaklaştırma: Öğrenciye, yükseköğretim
kurumundan iki yarıyıl uzaklaştırıldığının ve bu sürede öğrencilik haklarından
yararlanamayacağının yazı ile bildirilmesidir. Yükseköğretim kurumundan iki yarıyıl için
uzaklaştırma cezasını gerektiren eylemler şunlardır:
1) Yükseköğretim kurumu görevlilerine karşı cebir ve şiddet kullanarak görevin
yapılmasına engel olmak,
2) Öğrencilere karşı cebir ve şiddet kullanarak yükseköğretim hizmetlerinden
yararlanmalarını engellemek,
3) Yükseköğretim kurumları içerisinde uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak,
taşımak, bulundurmak,
4) Sınavlarda tehditle kopya çekmek, kopya çeken öğrencilerin sınav salonundan
çıkarılmasına engel olmak, kendi yerine başkasını sınava sokmak veya başkasının yerine sınava
girmek,
5) Yükseköğretim kurumlarında cinsel tacizde bulunmak,
5376-7
6) Yükseköğretim kurumlarında 10/7/1953 tarihli ve 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve
Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanuna aykırı olarak ateşli silahlarla mermilerini ve
bıçaklarla saldırı ve savunmada kullanılmak üzere özel olarak yapılmış bulunan diğer aletleri,
patlayıcı maddeleri taşımak ve bulundurmak,
7) Yükseköğretim kurumunun bilişim sistemine girerek kendisine veya başkasının
yararına haksız bir çıkar sağlamak ya da kişilerin mağduriyetine neden olmak,
8) Soruşturma ile görevlendirilenleri tehdit etmek,
9) 5199 sayılı Kanunun 28/A maddesinin ikinci fıkrasında sayılan fiili yükseköğretim
kurumlarında işlemek.
d) Yükseköğretim kurumundan çıkarma: Öğrenciye, bir daha çıkarıldığı yükseköğretim
kurumuna alınmamak üzere öğrencilikten çıkarıldığının yazı ile bildirilmesidir. Yükseköğretim
kurumundan çıkarma cezasını gerektiren eylemler şunlardır:
1) Mahkeme kararıyla kesinleşmiş olmak kaydıyla suç işlemek amacıyla örgüt kurmak,
böyle bir örgütü yönetmek veya bu amaçla kurulan örgüte üye olmak,
2) Suç işlemek amacıyla kurulan bir örgüte üye olmamakla birlikte, örgüt adına faaliyette
bulunmak veya örgüte yardım etmek,
3) Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri satmak, başkalarına vermek ya da ticaretini
yapmak,
4) 6136 sayılı Kanuna aykırı olarak ateşli silahlarla, mermilerini ve bıçaklarla saldırı ve
savunmada kullanılmak üzere özel olarak yapılmış bulunan diğer aletleri, patlayıcı maddeleri
kullanmak,
5) Kişilerin vücudu üzerinde cinsel davranışlarda bulunmak suretiyle cinsel
dokunulmazlıklarını ihlal etmek.
(2) Disiplin suçunun tekerrürü:
a) Disiplin cezası verilmesine sebep olmuş bir eylemin, cezanın bildiriminden sonra ve
disiplin ceza zamanaşımı süresi içerisinde tekerrüründe bir derece ağır ceza uygulanır.
b) Disiplin suçunun tekerrürü gerekçesiyle yükseköğretim kurumundan çıkarma cezası
verilemez.
(3) Disiplin amirleri:
a) Bir fakülte, enstitü, konservatuvar, yüksekokul veya meslek yüksekokulu içinde
öğrencilerin işlemiş oldukları disiplin suçlarından dolayı soruşturma açmaya ilgili fakülte dekanı,
enstitü, konservatuvar, yüksekokul veya meslek yüksekokulu müdürü yetkilidir.
b) Bu fıkranın (a) bendi hükmü hariç olmak üzere, yükseköğretim kurumları içinde veya
dışında, müşterek alan ya da mekânlarda işlenen disiplin suçları, öğrencilerin toplu olarak
işledikleri disiplin suçları ile birden çok fakülte, enstitü, konservatuvar, yüksekokul veya meslek
yüksekokulu öğrencilerinin birlikte işledikleri disiplin suçlarında, soruşturma açmaya rektör
yetkilidir.
c) Soruşturma, yetkili disiplin amirinin belirleyeceği soruşturmacı veya soruşturmacılar
eliyle yürütülür. Disiplin amiri gerekli gördüğü takdirde başka bir yükseköğretim kurumundan
soruşturmacı görevlendirilmesini de talep edebilir.
(4) Soruşturmanın süresi ve zamanaşımı:
a) Disiplin soruşturmasına, disipline konu olay öğrenilince derhal başlanılır ve soruşturma
en geç otuz gün içinde sonuçlandırılır. Soruşturma bu süre içinde tamamlanamaz ise soruşturmacı
gerekçeli olarak ek süre talep edebilir. Disiplin amiri sunulan gerekçeyi ve zamanaşımı sürelerini
dikkate alarak her defasında otuz günü geçmemek üzere altmış güne kadar, toplu olarak işlenen
suçlarda ise doksan güne kadar ek süre verebilir.
b) Bu maddede sayılan disiplin suçu niteliğindeki eylemleri işleyen öğrenciler hakkında,
bu eylemlerin işlendiğinin soruşturma açmaya yetkili amirlerce öğrenildiği tarihten itibaren;
1) Kınama, yükseköğretim kurumundan bir haftadan bir aya kadar uzaklaştırma
cezalarında bir ay içinde,
2) Yükseköğretim kurumundan bir veya iki yarıyıl için uzaklaştırma ile yükseköğretim
kurumundan çıkarma cezalarında üç ay içinde,
disiplin soruşturmasına başlanmadığı takdirde, disiplin cezası verme yetkisi
zamanaşımına uğrar.
c) Disiplin cezasını gerektiren eylemlerin işlendiği tarihten itibaren, en geç iki yıl içinde
disiplin cezası verilmediği takdirde, disiplin cezası verme yetkisi zamanaşımına uğrar. Ancak, bu
maddenin birinci fıkrasının (d) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamındaki fiillerde;
zamanaşımı süresi adli yargı hükmünün kesinleştiği günden itibaren başlar.
ç) Disiplin cezasının yargı kararıyla iptal edilmesi hâlinde, kararın idareye ulaştığı tarihten
itibaren kalan disiplin ceza zamanaşımı süresi içerisinde, zamanaşımı süresinin dolması veya
dolmasına üç aydan daha az süre kalması hâlinde en geç üç ay içerisinde kararın gereklerine göre
yeniden disiplin cezası tesis edilebilir.
5376-8
(5) Savunma hakkı:
a) Hakkında disiplin soruşturması açılan öğrenciye isnat edilen suçun neden ibaret olduğu,
savunmasını yapacağı tarihten en az yedi gün önce yazılı olarak bildirilir; ayrıca öğrenci bilgi
sistemi üzerinden veya elektronik posta ya da kısa mesaj ile de bildirilebilir. Bu yazıda;
öğrenciden belirtilen gün, saat ve yerde savunmasını yapmak üzere hazır bulunması istenilir.
b) Savunma yapmak üzere gelen kişi, savunmasını sözlü olarak yapabileceği gibi yazılı
olarak da sunabilir. Yazılı savunma sunulduktan sonra soruşturmacı öğrenciye ek sorular
yöneltebilir.
c) Öğrenciye gönderilecek davetiyede; çağrıya özürsüz olduğu halde uymadığı veya
özrünü zamanında bildirmediği takdirde, savunma hakkından vazgeçmiş sayılacağı ve mevcut
delillere dayanılmak suretiyle hakkında gerekli kararın verileceği belirtilir.
ç) Geçerli bir özür bildiren veya mücbir sebep dolayısıyla davete uymadığı anlaşılan
öğrenciye uygun bir süre verilir. Tutuklu öğrencilere savunmalarını yazılı olarak
gönderebilecekleri bildirilir.
d) Soruşturma öğrencinin kendini gereği gibi savunmasına imkân verecek şekilde
yürütülür.
(6) Disiplin soruşturmasında uyulacak esaslar:
a) Soruşturmanın gizliliği esastır.
b) Soruşturmacı tanık dinleyebilir, keşif yapabilir ve bilirkişiye başvurabilir. Soruşturma
işlemleri bir tutanakla tespit olunur. Tutanak; işlemin nerede ve ne zaman yapıldığı, işlemin
mahiyeti, kimlerin katıldığı, ifade alınmış ise soruları ve cevapları belirtecek şekilde düzenlenir
ve soruşturmacı, katip, ifade sahibi ve varsa keşif sırasında hazır bulunanlarca imzalanır. İfade
alınırken tanığa ve bilirkişi tayini durumunda bilirkişiye yemin ettirilir; tanığın kimliği, adresi ve
benzeri açıklayıcı bilgileri belirtilir.
c) Yükseköğretim kurumlarının personeli, soruşturmacıların istedikleri her türlü bilgi,
dosya ve başka belgeleri hiçbir gecikmeye mahal bırakmaksızın verirler ve istenecek yardımları
yerine getirirler.
ç) Soruşturmacı, hakkında soruşturma açılan kişi ve eylemlerle sınırlı olmak üzere
soruşturmayı yürütür ve tamamlar. Soruşturma esnasında soruşturulan eylemin dışında başka
disiplin suçlarının işlendiğini veya aynı suç kapsamında başka kişilerin
soruşturmaya dahil edilmesi gerektiğini tespit eden soruşturmacı, durumu yetkili mercie bildirir.
d) Öğrencinin, disiplin suçunu işledikten sonra yükseköğretim kurumundan her ne sebeple
olursa olsun ayrılmış olması, soruşturma açılmasına, devamına ve gerekli kararların alınmasına
engel teşkil etmez.
e) Öğrenci başka bir yükseköğretim kurumunda eğitim aldığı sırada disiplin cezasını
gerektiren bir suç işlediğinde soruşturma yapma ve disiplin cezası verme yetkisi o yükseköğretim
kurumuna aittir. Öğrenci hakkında verilen karar, uygulanmak üzere öğrencinin kayıtlı olduğu
yükseköğretim kurumuna gecikmeksizin bildirilir.
f) Yükseköğretim kurumundan bir veya iki yarıyıl uzaklaştırma cezası ile çıkarma
cezasını gerektiren suçlarda soruşturma açmaya yetkili amirin teklifi üzerine veya re’sen, rektörün
kararıyla otuz günü geçmemek üzere öğrencinin yükseköğretim kurumu binalarına sokulmaması
yönünde tedbir uygulanabilir.
g) Soruşturma sonuçlandığında bir rapor düzenlenir. Raporda soruşturma onayı,
soruşturmaya başlama tarihi, soruşturulanın kimliği, isnat edilen suç konuları, soruşturmanın
safhaları, deliller ve alınan savunma özetlenir. İsnat edilen suçun sabit olup olmadığı tartışılır ve
sabit bulunması halinde eyleme uyan disiplin cezası teklif edilir. Soruşturmayla ilgili belgelerin
asıl veya suretleri bir dizi pusulasına bağlanarak rapora eklenir. Soruşturma raporu, dosya ile
birlikte soruşturmayı açan mercie tevdi edilir.
ğ) Aynı olaydan dolayı, öğrenci hakkında ceza kovuşturmasının başlamış olması, disiplin
soruşturmasını geciktirmez. Öğrenci hakkında ceza kovuşturması açılmış olması, mahkûm olması
veya olmaması disiplin cezasının verilmesine engel teşkil etmez.
5376-9
(7) Disiplin cezası verme yetkisi:
a) Kınama ve yükseköğretim kurumlarından bir haftadan bir aya kadar uzaklaştırma
cezaları ilgili fakülte dekanı, enstitü, konservatuvar, yüksekokul veya meslek yüksekokulu
müdürünce verilir.
b) Müşterek mekânlarda işlenen disiplin suçlarından dolayı kınama ve yükseköğretim
kurumlarından bir aya kadar uzaklaştırma cezası verme yetkisi rektöre aittir.
c) Yükseköğretim kurumundan bir veya iki yarıyıl için uzaklaştırma cezası ile
yükseköğretim kurumundan çıkarma cezaları, yetkili disiplin kurulunca verilir.
ç) Fakülte, enstitü, konservatuvar, yüksekokul veya meslek yüksekokulunca yürütülen
soruşturmalarda bu birimlerin yönetim kurulları, rektörlük tarafından yürütülen soruşturmalarda
ise üniversite yönetim kurulu, disiplin kurulu görevini yerine getirir.
(8) Disiplin kurullarının çalışma usulü:
a) Disiplin kurulu, başkanın çağrısı üzerine belirlenecek yer, gün ve saatte toplanır.
b) Toplantı gündeminin hazırlanması, ilgililere duyurulması, kurul çalışmalarının düzenli
yürütülmesi, başkan tarafından sağlanır.
c) Disiplin kurulu olarak yönetim kurulunun toplantı nisabı, kurul üye tam sayısının salt
çoğunluğudur.
ç) Disiplin kurullarında raportörlük görevi, başkanın görevlendireceği üye tarafından
yürütülür. Raportör üye, havale edilecek dosyanın incelenmesini en geç beş gün içinde tamamlar.
d) Kurulda öncelikle raportörün açıklamaları dinlenir. Kurul gerek görürse
soruşturmacıları da dinleyebilir. Görüşmelerin bitiminde oylama yapılır ve karar başkan
tarafından açıklanır.
(9) Oylama, karar ve karar süreleri:
a) Disiplin cezası vermeye yetkili makamlar, soruşturmada eksiklik olduğunun tespiti
halinde eksikliklerin giderilmesi amacıyla dosyayı iade edebilir, soruşturmacı tarafından önerilen
disiplin cezasını aynen verebilir, hafifletebilir veya reddedebilir.
b) Disiplin kurullarında kararlar toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile alınır. Oyların
eşitliği halinde, başkanın kullandığı oy yönünde çoğunluk sağlanmış sayılır.
c) Soruşturmacı, disiplin kurulu üyesi ise soruşturmasını yürüttüğü dosyanın toplantılarına
katılamaz ve oy kullanamaz.
ç) Disiplin cezası vermeye yetkili amirler kınama, yükseköğretim kurumundan bir
haftadan bir aya kadar uzaklaştırma cezalarına soruşturmanın tamamlandığı günden itibaren en
geç on gün içinde karar vermek zorundadır. Diğer disiplin cezalarının verilmesini gerektiren
hallerde, dosya derhal disiplin kuruluna havale edilir. Disiplin kurulu, dosyayı aldığı tarihten
itibaren en geç on gün içinde karar verir.
d) Disiplin cezalarını vermeye yetkili amirler ile disiplin kurulları, disiplin suçunu
oluşturan eylemlerin ağırlığını, soruşturulan öğrencinin daha önce bir disiplin cezası alıp
almadığını, işlediği fiil dolayısıyla pişmanlık duyup duymadığını, yükseköğretim kurumundaki
geçmiş davranış, çalışma ve başarılarını dikkate alarak bir derece alt ceza verebilir. Bir derece alt
cezayı, asıl cezayı vermeye yetkili makam verir.
5376-10
(10) Disiplin soruşturmasının sonucunun bildirilmesi, başvuru yolları ve cezaların
uygulanması:
a) Disiplin soruşturmasının sonucu, hakkında disiplin soruşturması yürütülen öğrenci ile
varsa mağdura bildirilir.
b) Disiplin soruşturması sonunda verilen disiplin cezası, soruşturma açmaya yetkili amir
tarafından yukarıda sayılanlara ilaveten; öğrenciye burs veya kredi veren kuruluşa ve
yükseköğretim kurumuna bildirilir.
c) Disiplin cezası vermeye yetkili amir veya kurul kararlarında hangi tarihten itibaren
uygulanacağı belirtilmediği takdirde, disiplin cezaları verildikleri tarihten itibaren uygulanırlar.
ç) Disiplin amirleri ve kurullarınca verilen disiplin cezalarına karşı on beş gün içinde
üniversite yönetim kuruluna itiraz edilebilir. Dosya kapsamında, disiplin suçunu oluşturan fiil
sebebiyle doğrudan mağdur olan kişi de aynı usulle karara itiraz edebilir. Cezalar öğrencinin
dosyasına işlenir.
d) İtiraz halinde, üniversite yönetim kurulu, on beş gün içinde itirazı kabul veya reddeder.
İtirazın kabulü halinde yetkili disiplin amiri veya kurulu kabul gerekçesini dikkate alarak otuz gün
içinde karar verir.
e) Öğrencilere verilen disiplin cezalarına karşı, itiraz hakkı kullanılmadan da idari yargı
yoluna başvurulabilir.
(11) Özel olarak düzenlenen haller hariç öğrenciye yapılacak tebligatta, 11/2/1959 tarihli
ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümleri uygulanır. Ancak yükseköğretim kurumuna
kaydolurken bildirdiği adresi değiştirdiği halde, bunu mensubu bulunduğu yükseköğretim
kurumuna bildirmeyen veya yanlış ya da eksik bildiren öğrenciye, yükseköğretim kurumunda
kayıtlı adresine gönderilmiş tebligat, usulüne uygun tebligat sayılır.
(12) Disiplin soruşturmasına ait dosyalar dizi pusulasıyla birlikte teslim edilir ve alınır.
Dizi pusulasının altında teslim eden ve alanın imzaları bulunur.